Πότε κανείς δεν μας δίδαξε πώς να είμαστε μαζί.. Το λέω «μας» γιατί και εγώ γονέας είμαι. Πιο νομίζουμε ότι είναι το σωστό και πιο το λάθος είναι υποκειμενικό αλλά υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούμε όλοι να κατανοήσουμε ότι είναι λάθος. Η «παιδική παχυσαρκία» που έχει γίνει μία μάστιγα που σαρώνει τον κόσμο και σταδιακά ανεβαίνει το ποσοστό της. Εσείς τι τύπος γονέα είστε και πως επηρεάζει αυτό στην παιδική παχυσαρκία, θα το ανακαλύψετε παρακάτω!!
Ο καθορισμός του γονεϊκού τύπου βασίζεται σε 2 διαστάσεις:
- Το βαθμό της ανταπόκρισης
- Το βαθμό της απαίτησης του γονέα
Ανταπόκριση: κατά πόσο ένας γονέας ενισχύει την ατομικότητα, την αυτορρύθμιση και την αυτοπεποίθηση του παιδιού. Να είναι συντονισμένος και υποστηρικτικός στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του παιδιού του.
Απαίτηση: κατά πόσο ο γονιός ενισχύει τον αυτό-έλεγχο και την υπευθυνότητα του παιδιού, μέσο χαρακτηριστικών όπως είναι η γονική εποπτεία, ο καθορισμός ρόλων και την προσπαθειών πειθαρχίας.
Με βάση τα προηγούμενα που αναφέρθηκαν και με βάση την βιβλιογραφία έχουν οριστεί 4 βασικοί τύποι γονέα:
- Οριοθετημένος (Authoritative): πρότυπα, υποστηρικτική, ενεργοποίηση, κατηγορηματικός, ευέλικτος, αυτορρύθμιση. Με υψηλά επίπεδα ανταπόκρισης και υψηλά επίπεδα απαίτησης
- Αυταρχικός (Authoritarian): τιμωρία, άκαμπτος, διευθυντικός, Χαμηλά επίπεδα ανταπόκρισης και υψηλά επίπεδα απαίτησης
- Ανεκτικός (Permissive): εσύ είσαι το αφεντικό, όχι κατευθυντήριες γραμμές, όχι διευθυντικός, επιεικής, χωρίς κανόνες. Υψηλά επίπεδα ανταπόκρισης και χαμηλά επίπεδα απαίτησης
- Αμελής (Uninvolved): αδιάφορος, αποστασιοποιημένος ,αμελής, παθητικός, απών. Χαμηλά επίπεδα ανταπόκρισης και χαμηλά επίπεδα απαίτησης.
Συνεπώς, ένα οριοθετημένος γονεϊκός τύπος παρέχει την δομή και την υποστήριξη που χρειάζεται ένα παιδί για να εσωτερικεύσει, οικειοποιηθεί και να διατηρήσει θετικές συμπεριφορές γενικότερες υγείας ή στα μαθήματα του, ενώ ένας αυταρχικός, ανεκτικός ή αμελής τύπος γονέα μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του παιδιού μεγαλώνοντας, για αυτορρύθμιση επομένως και της ρύθμισης πρόσληψης τροφής.
Αναλυτικότερα θα μιλήσουμε για κάθε τύπου γονέα ξεχωριστά
Ο αυταρχικός τύπος γονέα
Τα παιδιά αναμένονται να ακολουθούν τους αυστηρούς κανόνες που θέτουν οι γονείς τους
Σε περίπτωση αποτυχίας του παιδιού να ακολουθήσει τους κανόνες αυτούς, συνήθως υπάρχει τιμωρία από τη μεριά του γονέα
Οι αυταρχικοί γονείς αποτυγχάνουν στο να εξηγήσουν στα παιδιά τους τη λογική ή την αιτιολογία που μπορεί να βρίσκεται πίσω από τους κανόνες που θέτουν
Φράση κλειδί «Γιατί το λέω εγώ!»
Ο οριοθετημένος τύπος γονέα
Αυτός ο τύπος γονέα είναι πιο δημοκρατικός από τον αυταρχικό, καθώς ανταποκρίνεται στις ανησυχίες των παιδιών και είναι πρόθυμος να ακούσει τις ερωτήσεις τους
Είναι περισσότερο συγχωρητικός και με κατανόηση, χωρίς να εφαρμόζει κάποιο είδος τιμωρίας
Θέλει τα παιδιά του να είναι διεκδικητικά, με κοινωνική υπευθυνότητα και είναι συνεργάσιμα
Ο ανεκτικός τύπος γονέα
Επιεικής γονείς, με πολύ μικρές και λίγες απαιτήσεις από τα παιδιά τους
Σπάνια επιβάλουν την πειθαρχία στα παιδιά τους λόγω του ότι έχουν σχετικά χαμηλές προσδοκίες όσον αφορά το επίπεδο ωριμότητας και αυτοελέγχου των παιδιών τους
Αποφεύγουν τη σύγκρουση ή την αντιπαράθεση
Υιοθετούν συχνά το ρόλο του φίλου παρά το ρόλο του γονέα
Ο αμελής τύπος γονέα
Χαμηλές απαιτήσεις και χαμηλό επίπεδο επικοινωνίας με το παιδί
Ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες του παιδιού αλλά είναι αποστασιοποιημένοι από τη ζωή των παιδιών τους
Σε ακραίες καταστάσεις, οι γονείς αυτοί μπορεί ακόμα και να απορρίψουν ή να παραμελήσουν τις ανάγκες των παιδιών
Κατανοώντας τα χαρακτηριστικά κάθε τύπου γονέα διαπιστώνουμε ότι ο κάθε τύπος επηρεάζει την ζωή των παιδιών στην καθημερινότητα του, την προσωπικότητα του, επομένως και στο βάρος προκαλώντας κάποιον κίνδυνο ή προστατευτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της παιδικής παχυσαρκίας. Έχουν γίνει πολλές διαστρωματικές μελέτες που έχουν αξιολογήσει τον κάθε τύπου γονέα σε σχέση με το βάρος ή ΔΜΣ του παιδιού. Έχουν βρει τη σχέση μεταξύ του οριοθετημένου τύπου γονέα και τον χαμηλότερων τιμών ΔΜΣ, πιο συχνής φυσικής δραστηριότητας και υγιεινότερη διατροφικής πρόσληψης. (Arredondo EM et al., Chen J et al., 2004, Gable S et al., 2000, Kremers SPJ et al., 2003, Melin AE et al., 2002, Berge Jet al., 2010)
Ενώ μία διαχρονική μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι παιδιά με αυταρχικούς γονείς είχαν περίπου 5πλάσια αύξηση του κινδύνου να γίνουν υπέρβαρα. (Rhee KE et al., 2006)
Ακόμη μία άλλα διαχρονική μελέτη 5 ετών που έγινε σε εφήβους από διαφορά κοινωνικοοικονομικά επίπεδα, βρήκαν ότι ο οριοθετημένος γονέας μπορεί να παίξει προστατευτικό ρόλο στην εμφάνιση υπέρβαρου στην εφηβική ηλικία. Το στοιχείο την ζεστασιάς/ φροντίδας στη σχέση μεταξύ γονέα/ εφήβου μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην διατροφική πρόσληψη της έφηβης και ειδικά στην ενίσχυση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, (Jecica M. Berge et al.) όπου μειώνεται με την πάροδο του χρόνου
Ένας επιστήμονας υγείας και καλύτερα ένας διατροφολόγος μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να αναπτύξουνε απαραίτητες δεξιότητες σε ένα πιο υγιή τρόπο ζωής, βοηθώντας έτσι τα παιδιά τους να τρώνε σωστά χωρίς να χρειάζεται να αποφεύγουν κάποια ομάδα τροφίμων και να μην νιώθουν κάποιες φορές, ακόμα και τύψεις, για την κατανάλωση κάποιου «απαγορευμένου» τροφίμου. Δεν πρέπει το παιδί να νιώθει διαφορετικό ή να έχει κάποιο απωθημένο. Όλα τα φαγητά μπορούμε να τα τρώμε απλά με μέτρο και σύνεση.
Διαιτολογικό γραφείο DiettoGo
Νικολέτα Μεταλλούλη - Μητράκα
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος